Onteigening is een juridisch proces waarbij de overheid eigendommen van particulieren of bedrijven in beslag neemt, meestal tegen een redelijke vergoeding, om vervolgens te worden gebruikt voor een algemeen belang of project van openbaar nut.
Onteigening kan plaatsvinden wanneer de overheid grond, gebouwen of andere eigendommen nodig heeft voor bijvoorbeeld de aanleg van wegen, spoorwegen, luchthavens, scholen, ziekenhuizen, recreatiegebieden, overheidsgebouwen of andere openbare infrastructuurprojecten. Door het eigendom over te nemen kan de overheid de grond of gebouwen dan naar eigen inzicht gebruiken en beheren.
Het proces van onteigening begint meestal met een plan of een belangrijk publiek project dat de overheid wil realiseren. Vervolgens zal de overheid een officiële verklaring publiceren waarin het voornemen tot onteigening wordt aangekondigd. Hierbij worden de betrokken percelen of eigendommen specifiek genoemd. Huiseigenaren of eigenaren van andere eigendommen die worden getroffen, worden op de hoogte gebracht van de voorgenomen onteigening.
Na de aankondiging van onteigening volgt een periode waarin de betrokken partijen de mogelijkheid hebben om bezwaar aan te tekenen tegen de voorgenomen onteigening. Dit proces geeft eigenaren de gelegenheid om hun mening te uiten, hun rechten te verdedigen en eventuele schadevergoedingen te bespreken.
Als er geen overeenstemming kan worden bereikt tussen de eigenaar en de overheid over bijvoorbeeld de vergoeding voor het onteigende eigendom, kan de zaak uiteindelijk worden voorgelegd aan de rechter. De rechter zal dan bepalen of de onteigening rechtmatig is en een eerlijke vergoeding voor het eigendom vaststellen.
De vergoeding bij onteigening wordt over het algemeen gebaseerd op de marktwaarde van het onteigende eigendom. Dit kan betekenen dat de eigenaar de marktwaarde van het onroerend goed ontvangt op het moment van onteigening, inclusief eventuele geleden schade. Het kan ook betekenen dat de eigenaar wordt gecompenseerd voor het verlies van toekomstige inkomsten of omzet die het gevolg kan zijn van de onteigening.
Het proces van onteigening kan vaak langdurig en complex zijn, omdat het de belangen van beide partijen behelst. Het is daarom belangrijk dat eigenaren die met onteigening te maken krijgen, juridisch advies inwinnen om hun rechten en belangen te beschermen.
Kortom, onteigening is het juridische proces waarbij de overheid eigendommen van particulieren of bedrijven in beslag neemt voor openbare doeleinden, meestal tegen een redelijke vergoeding. Het is een complex proces waarbij zowel de rechten van de overheid als die van de eigenaar moeten worden overwogen en gewaarborgd.